Mater Dolorosa

15 VIII 1843 - 15 XII 1912
działaczka społeczna, oświatowa i narodowa na Górnym Śląsku.

Urodziła się 15 VIII w Wilczynie w pow. szamotulskim, jako córką Piotra i Matyldy z domu Kurz.

Działalność publiczną rozpoczęła z chwilą przybycia na Górny Śląsk w r. 1886, aby zająć się przekazanym jej przez brata ks. Stanisława przedsiębiorstwem wydawniczym «Katolik» w Bytomiu. Pod jej kierownictwem wydawnictwo to i pismo pod tym samym tytułem zaczęło się rozwijać bardzo pomyślnie. Dzięki jej energicznej pracy organizatorskiej, a także poważnym nakładom pieniężnym, został rozbudowany zakład wydawniczy, wzrosła liczba jego pracowników i zwiększył się nakład. W r. 1898 wydawnictwo, będące jej własnością, przekształciło się w spółkę akcyjną z ograniczoną odpowiedzialnością.

W szerokich kołach polskiej opinii publicznej na Górnym Śląsku cieszyła się uznaniem i szacunkiem. Współcześni przypisywali jej poważną część zasług w zakupie nowoczesnych maszyn i urządzeń oraz w budowie nowego gmachu firmy, do którego przeprowadzono się w r. 1897.

Kierując się motywacjami patriotycznymi, cały dochód z wydawnictwa przeznaczała na różne polskie przedsięwzięcia, jak np. agitacje przedwyborcze, rozpowszechnianie książek polskich, popieranie działalności towarzystw polskich itp.

W dwudziestą piątą rocznicę działalności «Katolika» na Śląsku, w r. 1892 utworzyła fundusz tzw. Śląskiej Pomocy Naukowej, ofiarowując na ten cel 10 000 marek. Sumę tę powiększono potem ze składek społecznych. Stanowiło to kapitał, od którego odsetki przeznaczano na pomoc stypendialną dla polskich uczniów szkół średnich i studentów. Z tego funduszu do kwietnia 1893 wypłacono 2 850 marek w postaci zapomóg i stypendiów 57 osobom, w wysokości 30–120 marek.

Troszczyła się nieustannie o rozwój życia polskiego na Górnym Śląsku. W r. 1894 należała do współzałożycielek szkoły gospodarstwa domowego w Śremie w Poznańskiem, gdzie wysyłała śląskie dziewczęta, często opłacając ich naukę. Celem tego zakładu było wyuczenie umiejętności praktycznych i wychowanie w duchu narodowym. Gdy po 10 latach rząd pruski uniemożliwił istnienie szkoły, żądając wykładania w języku niemieckim, dopomogła wprzeniesieniu szkoły do Orłowej na Śląsku Cieszyńskim i hojnym darem zapewniła jej późniejszy rozwój (szkołę otwarto w dniu jej śmierci).

Udzielała się również aktywnie w polskich organizacjach kobiecych na Górnym Śląsku, zwłaszcza w Tow. Kobiet Polskich w Bytomiu-Rozbarku, założonym przy jej współuczestnictwie w r. 1900.

Organizowała kursy pisania i czytania po polsku dla dzieci, którym rozdawała książki. Jej mecenat narodowy i poważne zasługi dla życia polskiego grono działaczy polskich uczciło uroczystością w dwudziestą piątą rocznicę jej przybycia na Górny Śląsk w r. 1911.
Zmarła 15 X 1912 w Bytomiu. Pogrzeb był wielką manifestacją narodową z udziałem polskich przywódców i organizacji.

12 VIII 1851- 17 XII 1932
burmistrz Bytomia w latach 1883-1919

Urodził się 12 sierpnia 1851 roku w majątku Botzar koło Selm w Westfalii. Jego rodzicami byli: Wilhelm – radca ekonomiczny oraz Christine z domu Hagedorn. Brüningowie byli katolikami.

W 1874 roku ukończył doktorat obojga praw na uniwersytetach w Bonn, Monachium, Heidelbergu i Getyndze. Następnie służył przez 2 lata w wojsku, gdzie osiągnął stopień porucznika rezerwy. W 1880 zdobył stopień asesora sądowego.
Stanowisko burmistrza Bytomia otrzymał w 1882 na podstawie opublikowanego w prasie ogłoszenia. Powszechnym w tamtym czasie było wybieranie burmistrza z drugiego końca kraju, tak by nie był uwikłany w miejscowe układy. Kandydaci zgłaszali się, po czym wyboru dokonywała rada miejska.

Gdy został wybrany pierwszym burmistrzem Bytomia miał 32 lata, a miasto liczyło 26 tys. ludzi. W tym czasie było już jednak wielkim placem budowy. Dzięki nowemu włodarzowi rozpoczął się tu okres szybkiego rozwoju i największej prosperity.
Od 1892 roku piastował funkcję nadburmistrza, który to tytuł przysługiwał włodarzom miast wydzielonych ze struktur powiatu.
Za czasów jego rządów w Bytomiu powstała:

• sieć energii elektrycznej,
• sieć wodociągów i kanalizacji sanitarnej,
• wybrukowano większość bytomskich ulic,
• wybudowano budynki teatru (obecnie Opera Śląska),
• szkoły realnej (IV Liceum Ogólnokształcące),
• Królewskiego Instytutu Higieny (Sanepid, ul.Moniuszki 25),
• starych koszar (internat przy ul. Smolenia).

W czasie rządów nadburmistrza powstała zasadnicza tkanka architektoniczna i urbanistyczna obecnego śródmieścia, złożona z wytwornych mieszczańskich kamienic, wielkich gmachów publicznych i nowo wznoszonych świątyń. Stare kamienice przebudowano zwiększając liczbę kondygnacji, a także zabudowa podwórzy stała się bardziej zagęszczona. Ówczesny Bytom był pełen pięknych i klimatycznych uliczek oraz placów, zdobiły go przewspaniałe budynki, istniało tu mnóstwo sklepów i restauracji.
Miasto to było pionierem w skali całej Europy we wprowadzaniu nowoczesnej infrastruktury.

• Już w 1899 roku założono elektryczne oświetlenie ulic.
• 5 lat później w Bytomiu uruchomiono pierwszą linię tramwajową.
• W 1903 roku wybudowano tu pierwszą w Europie biologiczną oczyszczalnię ścieków. Była najnowocześniejszą i najdoskonalszą technicznie w skali całych Niemiec i służyła za wzór dla kolejnych podobnych inwestycji w kraju i poza nim.

Mieszkańcy mieli do dyspozycji nawet zoo.
Swój urząd sprawował przez 36 lat. W 1919 roku ze względu na podeszły wiek, zrezygnował z funkcji nadburmistrza. W chwili kiedy opuszczał urząd Bytom liczył 71 tys. mieszkańców. Za jego zasługi miasto ufundowało mu zabytkową willę przy dzisiejszej Alei Legionów 4.

Był wielokrotnie odznaczony, między innymi:

• Orderem Czerwonego Orła,
• Orderem Korony oraz
• Krzyżem Rycerskim Papieskiego Orderu Św. Grzegorza nadawany gorliwym katolikom.
• otrzymał też rzadki przywilej noszenia złotego łańcucha urzędowego

Burmistrz nie miał szczęśliwego życia prywatnego. Jako ojciec przeżył śmierć swoich dzieci.
Troje z nich padło ofiarą epidemii i zmarły wszystkie w ciągu tygodnia.
Czwarte dziecko, syn, miał nieszczęśliwy wypadek i zginął jeszcze w wieku szkolnym.
Piąte i szóste dziecko, też synowie - polegli w trakcie I wojny światowej.
Przeżyło dwoje dzieci, córka i syn, który później został zakonnikiem , benedyktynem w Krzeszowie.

Brüning do końca życia był darzony powszechnym szacunkiem. Zmarł 17 grudnia 1932 roku. Na jego pogrzeb przyszły tłumy Bytomian.

22 XI 1899 - 20 XI 1987

Powstaniec śląski

W 1935 roku był I Sekretarzem w Lidze Morskiej i Kolonialnej Zagłębia Dąbrowskiego - siedziba w Sosnowcu.